Küresel sıcaklık artışının sonlandırılması için karbondioksit emisyonlarının düşürülmesine yönelik bir işaret görülmediği ve mevcut emisyon düzeylerinin devam etmesi halinde 1,5 derecelik global ısınma eşiğinin 9 yıl içinde yüzde 50 aşılma ihtimali olduğu tespit edildi.
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı 27. Taraflar Konferansı’nda (COP27) 100’den fazla bilim insanından oluşan milletlerarası bir takımın hazırladığı Global Karbon Bütçesi raporunun bulguları açıklandı.
Buna nazaran, bu yıl global karbondioksit emisyonlarının geçen yıla nazaran yüzde 1 artışla 40,6 milyar ton olacağı öngörülüyor. Bu, şimdiye kadar 40,9 milyar tonla yıllık karbondioksit emisyonu düzeyinin görüldüğü 2019 kıymetine en yakın ölçü olarak kayıtlara geçti.
Söz konusu genel artışın 36,6 milyar tonu fosil yakıt emisyonlarından kaynaklanıyor. Ormansızlaşma üzere arazi kullanım değişikliğinden kaynaklanan emisyonların ise bu yıl 4 milyar ton olacağı iddia ediliyor.
AB’de kömür kaynaklı emisyonlarda yüzde 6,7 artış
Bu yıl Kovid-19 salgınına karşı kapanmaların devam ettiği Çin’de karbon emisyonlarının yüzde 0,9 ve Rusya’dan doğal gaz akışının büyük ölçüde kesildiği AB’de de emisyonların yüzde 0,8 düşeceği bekleniyor.
ABD ve Hindistan’da karbon emisyonlarının sırasıyla yüzde 1,5 ve yüzde 6 artacağı hesaplanıyor. Dünyanın geri kalanında ise karbon emisyonlarındaki toplam artışın yüzde 1,7 olacağı öngörülüyor.
Geçen yıl küresel emisyonların yüzde 1,2’sine sahip olan Türkiye ise dünyada en çok emisyona neden olan 14’üncü ülke pozisyonunda yer alıyor. Ülke, yılda 5,3 ton kişi başı karbon emisyonuyla dünya ortalamasının üzerinde kalıyor.
Fosil yakıt emisyonlarındaki artış suratı yavaşladı
Atmosferik karbon emisyonu yoğunluğunun bu yıl ortalama milyonda 417,2 parçacığa ulaşarak sanayi öncesi düzeylerine nazaran yüzde 50 artacağı iddia ediliyor.
Dünya genelinde 380 milyar ton daha karbon emisyonu salınırsa yüzde 50 olasılıkla 1,5 derece eşiğinin aşılacağı hesaplanıyor. Mevcut emisyon düzeylerinin devam etmesi halinde ise 1,5 derecelik global ısınma eşiğinin 9 yıl içinde aşılacağı kestirim ediliyor.
Öte yandan 1230 milyar ton düzeyinde karbon salımı gerçekleşirse, sıcaklık artışında 2 derece eşiğinin aşılacağı öngörülüyor.
Dünyanın 2050’ye kadar sıfır karbon emisyonuna ulaşması için yılda yaklaşık 1,4 milyar ton karbondioksit eşdeğeri emisyon azaltımı yapılması gerekiyor. Daha önce bu seviyede bir düşüşe, Kovid-19 nedeniyle dünyada kapanmaların yaşandığı ve ekonomik aktivitenin yavaşladığı 2020’de ulaşılmıştı.
Öte yandan, bu yılın karbon görünümünde, fosil yakıt emisyonlarındaki uzun vadeli artış suratının yavaşladığı görülüyor. Kelam konusu emisyonlardaki ortalama artış 2000’li yılların başında yıllık yüzde 3 ile zirve yapmıştı ancak son 10 yıl için bu oranın yüzde 0,5’e gerilediği hesaplanıyor.
“Liderler gereken eylemi göstermiyor”
Exeter Global Sistemler Enstitüsünde çalışan Prof. Pierre Friedlingstein, bu yıl karbon emisyonlarında süratli bir düşüşe gereksinim olmasına karşın artış yaşandığını belirterek, “Bazı olumlu işaretler var ancak COP27’de bir araya gelen liderlerin, küresel ısınmanın 1,5 dereceye yakın bir seviyede sınırlandırılması için anlamlı adımlar atmaları gerekiyor. Küresel karbon bütçesi rakamları iklim eylemi konusundaki ilerlemeyi izliyor ve şu anda gereken eylemi göremiyoruz.” diye konuştu.
East Anglia Üniversitesi Etraf Bilimleri Okulu Royal Society Araştırma Profesörü Corinne Le Quere de araştırmanın bu yıla ait bulgularının salgın ve global güç krizlerinden kaynaklanan emisyon modellerindeki türbülansı ortaya koyduğunu söz etti.
CICERO Milletlerarası İklim Araştırmaları Merkezi Araştırma Yöneticisi Glen Peters ise birçok ülke, kent ve şirketin emisyonları azaltmak için taahhüdü bulunmasına karşın karbon emisyonlarının Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015’ten beri yüzde 5 arttığını tabir ederek, “2008-2009 ekonomik krizi, Kovid-19 ve şimdi de Ukrayna’daki savaş boyunca ekonomik kalkınma paketleri daha temiz ve yeşil bir yolda ilerlenmesi için tasarlandı ama bunlar karbon emisyonu verilerinde hiç belli olmuyor.” değerlendirmesinde bulundu.
???????
